CZYM JEST HIPNOZA?

 

 

 

 

 

Leczenie poprzez trans (lub zmieniony stan świadomości) jest jednym z najstarszych fenomenów znanych ludzkości i – w takiej lub innej formie – jest obecny praktycznie w każdej kulturze na świecie. Uzasadnione jest także nazwanie go prekursorem terapii psychologicznej i nieco kontrowersyjnie, źródłem wielu nowszych stylów interwencji psychologicznej. Choć zmienione stany świadomości znane były od tysięcy lat, termin ‚hipnoza’ (z greckiego ‚hypnos’, czyli sen) został wymyślony około 1840 przez dr Jamesa Braid’a, szkockiego fizyka i pozostaje niezbyt trafnym opisem tego doświadczenia, bowiem stan hipnozy zdecydowanie rożni się od snu.

Na naszym obecnym poziomie wiedzy fenomen hipnozy nie może być ostatecznie zdefiniowany, ale rozsądna i tymczasowa definicja mogłaby brzmieć: “Hipnoza jest stanem umysłu, wzmacnianym przez (choć nie tylko) mentalną i fizyczną relaksację, w której nasz świadomy i nieświadomy umysł potrafią się ze sobą komunikować”. Zapewne łatwiej jest definiować hipnozę przez pryzmat jej efektów niż przez to, czym jest i pod tym względem określa się ją jako najdoskonalszą metodę dostępu do naszego ukrytego potencjału. W stan transu hipnotycznego można wprowadzić się samemu, bez udziału osób trzecich (auto-hipnoza) albo z pomocą innej osoby (hetero-hipnoza). Jeśli jest to wyszkolony profesjonalista, który wykorzystuje rezultaty tego stanu w celu wywołania korzystnej zmiany, proces ten nazywany jest “Hipnoterapią”.

Co to jest hipnoterapia?

Psychoterapia i doradztwo jest leczeniem zaburzeń emocjonalnych, niechcianych nawyków czy niepożądanych uczuć, które korzysta jedynie z technik psychologicznych. Celem takiej terapii jest wsparcie osób (określanych jako klientów) w poszukiwaniu skutecznej alternatywy dla ich niekorzystnych sposobów myślenia, czucia i zachowania. Terapia pomaga ponadto klientom w zaakceptowaniu zarówno siebie jak i innych oraz może być użyteczna w promowaniu rozwoju osobistego i odblokowywaniu wewnętrznego potencjału. Istnieje wiele form terapii, jednak jedynie hipnoterapia charakteryzuje się bezpośrednią komunikacją z podświadomością osoby poddanej hipnozie. W praktyce hipnoterapeuta wymaga zazwyczaj od klienta stanu relaksu i wykorzystuje moc jego wyobraźni, mając do wyboru szeroką gamę technik – od opowiadania historii, wprowadzania indywidualnie dobranych metafor i symboli, po użycie bezpośrednich sugestii korzystnych zmian. Stosowane są także techniki analityczne w celu rozwiązania problemów istniejących w przeszłości klienta, bądź terapia może koncentrować się bardziej na teraźniejszości i jego obecnych trudnościach. Hipnoterapia jest skutecznym narzędziem pod warunkiem, że klient jest zmotywowany do zmian i nie polega wyłącznie na wysiłkach terapeuty, jednak wiara w możliwość zajścia korzystnej zmiany może być na początek wystarczająca. Niezależnie od wykorzystanych technik, bardzo istotnym elementem procesu jest zbudowanie odpowiedniej relacji pomiędzy klientem a terapeutą, opartej na zaufaniu i poczuciu bezpieczeństwa. Jest to szczególnie ważne w hipnoterapii, gdzie autorytet i zaufanie do praktyka w znacznym stopniu przekłada się na efekty terapeutyczne. Z tego też powodu zaleca się, aby klient umawiał się na początek na pojedynczą sesję i dopiero po niej decydował o dalszej współpracy z danym terapeutą. Hipnoterapia, w odróżnieniu od innych nurtów terapeutycznych jest uznawana za krótkoterminowe podejście, w którym korzystna zmiana, jeśli ma nastąpić, powinna pojawić się relatywnie szybko.

Kto może zostać zahipnotyzowany?

Odpowiedzią na to pytanie jest bez wątpienia: “praktycznie każdy”. Należy jednak zaznaczyć, że niektórzy ludzie łatwiej poddają się hipnozie niż inni i wejście w ten stan zależy także od ich własnej woli. Chęć wejścia w trans zależy z kolei od kilku czynników, z których ważniejsze to wiara i zaufanie w stosunku do terapeuty. Następnie nasuwa się pytanie: “Jaki poziom transu jest wymagany do uzyskania przez kogoś korzystnej zmiany?” Istnienie tutaj pewna niezgodność co do odpowiedzi, jednak większość badaczy przyznaje, że rzeczywisty poziom (lub głębokość) doświadczanego transu nie ma związku z możliwościami uzyskania korzystnych zmian. W praktyce oznacza to, że nawet jeśli osoba nie czuła się zahipnotyzowana, po upłynięciu odpowiedniej ilości czasu (jest to niezmiernie istotny czynnik) może odczuć pożądane efekty terapii. Kwestia czasu jest szczególnie istotna w dzisiejszym społeczeństwie, w którym w wielu dziedzinach dominuje przekonanie, że zaspokojenie każdej potrzeby musi nastąpić błyskawicznie. Hipnoterapia jest wyjątkowo efektywna, ale nie jest magią. Jednakże przy obecności odpowiednich czynników, na które składają się właściwy czas i kompetentny terapeuta, z którym klient zechce pracować, wszystkie (realistyczne) cele są możliwe do osiągnięcia.

Kto może skorzystać na hipnoterapii?

Ponownie, odpowiedź na to pytanie brzmi: “praktycznie każdy”. Wynika to chociażby z faktu, że hipnoterapia może być wykorzystana do odblokowania dostępu do wewnętrznego potencjału, który drzemie w każdym człowieku, a który nigdy nie jest wykorzystywany przez niego w pełni. Ponadto wydobywa ona wewnętrzne zasoby, które przyczyniają się do poprawy jakości życia. Hipnoterapia może także aktywować i przyspieszać wrodzone zdolności naszego organizmu do samouzdrawiania. Tym samym lista problemów, które mogą być rozwiązane drogą hipnozy jest długa i trudna do usystematyzowania, lecz bez wątpienia zawiera: stres, stany lękowe, fobie, niekorzystne nawyki i uzależnienia (np. palenie papierosów, nadmierne jedzenie, alkoholizm), bezsenność, brak pewności siebie i niską samoocenę, strach przed egzaminami i wystąpieniami publicznymi, alergie i choroby skóry, migrenę i zespół jelita wrażliwego. Dodatkowo hipnoza stanowi wartościowe narzędzie w chirurgii w przypadkach, gdzie nie da się zastosować zwyczajnych środków znieczulających, a także w innych kontekstach kontroli bólu oraz w obszarach poprawy osiągnięć zarówno sportowych jak i artystycznych. Jest ona równie skutecznym narzędziem w rozwiązywaniu problemów w relacjach międzyludzkich oraz kontroli gniewu. Istnieje jeszcze wiele innych dziedzin, w których hipnoterapia może okazać się zbawienna, nie mniej jednak są przypadki w których jest przeciwwskazana. Chodzi między innymi o pewne formy depresji, epilepsji, psychozy (np. schizofrenii) i problemy z oddychaniem.

Niektóre obawy

Najczęstszą obawą ludzi, związaną ze stanem transu hipnotycznego jest strach przed utratą kontroli. W praktyce jednak jest zupełnie inaczej, ponieważ niezależnie od głębokości transu, w na jakiej znajduje się zahipnotyzowany człowiek, ma on pełną kontrolę na sytuacją. Oznacza to, że może mówić (choć może się też zdarzyć, że nie chce) jak również otworzyć oczy, wstać i opuścić pomieszczenie w każdym momencie sesji. Niemożliwe jest też zmuszenie osoby zahipnotyzowanej do zrobienia czegokolwiek wbrew jej woli, systemowi wartości lub poglądom religijnym. Prawdopodobnie wyobrażenie utraty kontroli bierze się z błędnego przekonania o hipnozie scenicznej, gdzie ochotnicy wykonują na scenie rozmaite sugestie. Czytelnik powinien być jednak świadomy, że uczestnictwo w tym hipnotycznym teatrze jest całkowicie dobrowolnym procesem (czyli udzieleniem “zgody” hipnotyzerowi) i że każdy z ochotników jest w pełni świadomy tego, na co sobie pozwala na scenie!